Kennispublicatie: Invoering van de Wkb

Na invoering van de Omgevingswet (inwerkingtreding op 1 oktober 2022 of
1 januari 2023), van waaruit onder andere het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL) wordt aangestuurd, vervalt de toetsing van het bouwtechnische deel van de omgevingsvergunning activiteit bouwen (door het bevoegd gezag) voor een aantal bouwwerken en wordt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen van kracht. Met deze kennispublicatie geven wij u een inzicht in deze nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb).

Doelstellingen

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen heeft verschillende doelen:

1. De bouwkwaliteit verhogen, en;
2. De verantwoordelijkheid nadrukkelijker leggen bij de ontwerpende en uitvoerende partijen

Momenteel staat de afgegeven vergunning centraal. Dit geeft echter geen zekerheid dat hetgeen is gebouwd uiteindelijk zal voldoen. Vanuit de Wkb staat het moment van gereedmelding centraal. Om hier invulling aan te geven is een gestructureerd kwaliteitsborgingsproces nodig. Het gaat hiermee om structurele kwaliteit in plaats van het incidentele toetsmoment.
 

Deze kwaliteitsborging is verplicht in het laatste deel van het technische ontwerp (uitwerking van het definitieve bouwplan) en gedurende de gehele bouwfase. Feitelijk geldt deze verplichting vanaf de bouwmelding. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) gaat enkel over het technische deel, niet over het ruimtelijke (toetsing aan het omgevingsplan, en welstand door het bevoegd gezag en toetsing van de bereikbaarheid en bluswatervoorzieningen door de Veiligheidsregio’s). Deze ruimtelijke toets blijft liggen bij het bevoegd gezag, de (preventieve) bouwplantoets niet meer. Deze toets moet worden uitgevoerd door een onafhankelijke kwaliteitsborger. Deze kwaliteitsborger mag op geen enkele wijze betrokken zijn bij het bouwproces (dus mag niet de architect zijn, mag niet zijn gelieerd aan de aannemer en mag ook geen financierende partij zijn). Deze vorm van vergunningverlening en kwaliteitsborging betekent hiermee een ‘knip’ ten opzichte van het huidige systeem.

De kwaliteitsborger toetst het ontwerp aan de publiekrechtelijke bouwvoorschriften. Dit wordt benoemd als een risicobeoordeling. Een drietal zaken moet hierin meegenomen worden. Ten eerste, wat zijn de risico’s in het bouwplan (leidt het bouwplan tot een bouwwerk dat aan de voorschriften voldoet). Ten tweede, wat zijn de risico’s in de uitvoering (Is het maakbaar?) en ten derde, wat zijn de risico’s in de omgeving.  Deze toets vindt meermaals plaats, risico’s die spelen ten tijde van de uitvoering worden geanalyseerd en hieraan worden beheersmaatregelen gekoppeld die door de kwaliteitsborger worden uitgevoerd, bv. het uitvoeren van inspecties op de bouwplaats.
 

De risicobeoordeling en de hierbij horende beheersmaatregelen worden vastgelegd in een borgingsplan (de risicobeoordeling betreft de basis van het borgingsplan). Dit borgingsplan betreft het plan van aanpak van de kwaliteitsborger. Dit wordt ingediend bij het bevoegd gezag (bij de bouwmelding).

Deze kwaliteitsborging, dat door de kwaliteitsborger wordt uitgevoerd, moet worden uitgevoerd op basis van een instrument (keuringshandboek, werkwijze/methodiek). Het gekozen instrument moet door de overheid zijn geaccepteerd. In het borgingsplan wordt benoemd welk instrument de kwaliteitsborger zal gebruiken. De instrumentaanbieder zal steekproeven uitvoeren om te beoordelen of kwaliteitsborgers zich aan de instrumentregels houden en zal eventueel corrigeren indien dit benodigd is.